Vanaf het begin irriteert de Nationale IQ Quiz, nu bezig op Nederland 1, me mateloos. Na drie vragen over synoniemen en evenveel over antonymen haakte ik af — dit heeft niets met IQ te maken, maar test alleen je taalvaardigheid en woordenschat. Dat is dus vergaarde kennis, niet je natuurlijke intelligentie. Een goede IQ quiz is zo gemaakt dat je zo min mogelijk voorkennis nodig hebt om het succesvol te kunnen afmaken, maar alleen logisch inzicht en redeneren hoeft te gebruiken om de gestelde problemen op te lossen. Maar ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan en we weten allemaal dat ook bij zorgvuldig opgebouwde IQ tests, context en voorkennis altijd een rol speelt. Een goede inleiding hierover is te vinden in IQ lemma in de Engelstalige Wikipedia (Ik had de Nederlandstalige willen citeren, maar die is bagger).

Een andere irritatie had ik met de voorbeeld vraag aan het begin van de eerste reeks vragen: “welk van onderstaande woorden is niet een synoniem voor Hemel” met kuezes uit Walhalla, Nirvana, Paradijs en de Onderwereld. De correcte keuze was “Onderwereld”, maar afgezien van het feit dat dit een kennis en niet een redenatie vraag was, moet je ook gokken naar de denkwijze van de opstellers. Tenslotte hebben de onderwereld, hemel en walhalla meer met elkaar gemeen dan nirvana, want de eerste drie zijn fysieke plaatsen waar je volgens het desbetreffende geloof in zou kunnen eindigen na je dood, terwijl nirvana het compleet loslaten van je eigen bewustzijn is. Of je kan “Paradijs” opvatten als het land waar Adam en Eva uit verdreven zijn na het eten van de verboden vrucht en die als uitzondering nemen. Of…

Ben je meer of minder intelligent als je een van deze “foute” antwoorden opschrijft dan als je het “goede” kiest?