De schuld voor de val van het kabinet ligt natuurlijk voor het overgrote deel bij de LPF zelf, maar dat wil niet zeggen dat anderen géén schuld hadden. Volgens mij heeft Balkende zeker ook meegeholpen de regering om zeep te helpen, vooral door zijn ietwat arrogante optreden.

Herinnert u het zich nog, twee weken geleden? Die ansichtkaart van Balkenende? Hoe arrogant is iemand die op die manier bezorgdheid over de stabiliteit van de regering wegwuift? Wat heeft hij eigelijk ondernomen om de problemen binnen de LPF te verhelpen? Niet echt veel, dacht ik zo. Een beetje aan de zijlijn staan roepen dat het allemaal zo’n zooitje was, dat was zowat het enige. Daar schoten we ook niet veel mee op.

en dan dringt de gedachte zich op, zoals die zich ook opdrong aan Mat Herben, of er niet enigzins sprake was van opzet in die laksheid. Niet dat CDA of VVD behoefte hadden het kabinet een beentje te lichten, maar het was natuurlijk wel leuk dat de derde coalitiepartner zo naïef en chaotisch bezig was. Meer ruimte voor de eigen plannen en het zo bij de volgende verkiezingen ook nog eens leuk kunnen uitpakken.

Het zat er dik in, maar volgens het nieuwsbericht net op Radio 3 is het kabinet gevallen. Dat is snel. Ik vraag me af of het een record is. De nieuwssite van de NOS melde al eerder:

Amper honderd dagen na zijn aantreden lijkt voor het kabinet-Balkenende het doek al weer te vallen. Fractieleider Zalm van de VVD liet vanochtend weten dat het kabinet ermee moet ophouden. Zijn CDA-collega Verhagen liet zich in soortgelijke bewoordingen uit. Zalm deed zijn uitspraak na overleg met premier Balkenende. “Het houdt een keer op. Gebleken is dat de LPF geen betrouwbare partner is. Wat mij betreft worden zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen gehouden,” zei Zalm.

De ontwikkelingen kwamen vanochtend in een stroomversnelling. De LPF-fractie koos Mat Herben unaniem tot fractievoorzitter. De LPF-fractie besloot ook unaniem dat minister Heinsbroek en vice-premier Bomhoff moeten opstappen om de crisis in de partij te bezweren en een kabinetscrisis af te wenden. Kort daarna diende vice-premier Bomhoff zijn ontslag in.

Ook LPF-fractievoorzitter Herben ziet geen toekomst meer in dit kabinet. Na zijn gesprek met premier Balkenende zei de pas gekozen leider dat “het gedaan is” met het kabinet. Hij toonde zich zeer teleurgesteld over het mislukken van de reddingspoging die de LPF-fractie vandaag inzette.

Update
Kreeg net de dagelijks nieuwsbrief van het Parool binnen, volgens hen is het met 87 dagen inderdaad een nieuw naoorlogs record.

Elke dag staat er een nieuw LPF schandaal in de krant. Hoe kan dit? Zijn de LPF leden nou zulke ruziezoekers dan of zit er meer achter? Ik denk dat er drie oorzaken zijn voor de voortdurende problemen binnen de LPF.

Als eerste is er de snelheid waarmee de partij uit de grond is gestapt. De LPF bestaat tenslotte alleen omdat Pim Fortuyn toendertijd uit Leefbaar Nederland was gezet. Fortuyn had een partij nodig om toch deel te kunnen nemen aan de Tweede Kamer verkiezingen en zo werd de LPF geboren. Door de haast waarmee dit gebeurde is er blijkbaar te weinig aandacht besteed aan een goede partijstructuur en opbouw.

Dit zou op zich nog geen ramp hoeven te zijn, ware het niet dat de LPF het zo goed deed tijdens de verkiezingen. Paradoxiaal genoeg is het juist doordat de LPF zo goed deed dat de partij nu zulke problemen heeft. Met 26 nieuwe en onervaren Tweede Kamerleden die allemaal de kneepjes van het vak nog moeten leren zal er natuurlijk het een en ander misgaan. In elke andere partij kunnen de nieuwe kamerleden nog steunen op de institutionele ervaring van de partij zelf, maar die mist de LPF ook!

Daarnaast draagt de LPF ook nog eens regeringsverantwoording en moet ze dus waarmaken waarvoor het campagne voerde, wat de druk op de kamerleden en de partij natuurlijk ontzettend verhoogd. En dan heb ik het nog geeneens over de media die elke strubbeling breed uitmeet juist omdat de LPF zo belangrijk is.

De laatste en misschien wel belangrijkste oorzaak voor de chaos binnen de LPF is de dood van Pim Fortuyn. Zonder hem is er weinig wat de partij samenhoud. De LPF heeft geen echte eigen ideologie maar steunt geheel op zijn opvattingen, wat duidelijk te merken is aan hoe vaak de diverse spelers Fortuyn aanhalen als steun voor hun eigen positie. Zijn dood heeft een vacuum gecreërd dat verschillende mensen nu proberen op te vullen. Mat Herben deed dat het eerst en struikelde erover, daarna was het de beurt aan Wijnschenk die er ook problemen mee heeft. Het is gewoon een ordinaire machtstrijd die gaande is binnen de partij en die zal nog wel even voortduren.

Deze drie oorzaken versterken elkaar natuurlijk: doordat de partij zo vlug moest worden opgezet was er bv. geen duidelijke hierarchie aanwezig en is er meer ruimte voor intrigies; doordat de partij regeringsverantwoording draagt is het ontbreken van een goede partijstructuur zo dodelijk en valt het des te sneller op.