Hajo de Reijger is een politieke cartoonist die naast werk voor Nederlandse kranten en publicaties ook internationaal aan de weg timmert. Zo maakte hij naar aanleiding van het omkomen van Osama Bin Laden, gedood door Amerikaanse commando’s vorige week de volgende spotprent:
Helaas kwam dit hem op kritiek te staan, want de spotprent, geinspireerd door The Lion King werd als racistisch gezien door veel lezers van de The Daily Lobo, een universiteitskrant in New Mexico. De spotprent imiteert de scene uit de film waarin KimbaSimba voor het eerst aan de andere dieren wordt getoond –door een baviaan. En als je dan Obama in die rol neerzet en ook zijn gezicht ietwat vervormd om hem er nog wat meer op te laten lijken, dan is de associatie met racisme inderdaad snel gelegd…
De cartoonist heeft het natuurlijk zo niet bedoeld, zoals hij ook uitlegd op de Cartoon Movement blog:
“It sometime happens that people ‘misread’ a cartoon,” Hajo told me in an email. “In this case it’s quite interesting and sad, because it shows how sensitive this issue still is in the US. And how insecure some people still are about racial equality.”
[…
“If I have to draw black people or other minorities, I make sure I never make fun of them because they’re black or belong to a minority,” Hajo says. “In this way it can never be racist.”
Hajo zei ook dat hij de Lion King gebruikte omdat president Obama dit zelf ook had gedaan toen hij de draak stak met de Republikein Donald Trump tijdens het jaarlijkse dineetje met de Witte Huis correspondenten.
Het is allemaal vrij naief en een beetje dom. Obama kan de draak met zichzelf op deze manier steken, want mijn zijn verwijzing naar deze film nam hij de racistische denkbeelden van Trump en andere zogenaamde “Birthers” –mensen die geloven dat Obama geen echte Amerikaan is maar geboren is in Kenya i.p.v. Hawaii– op de hak te nemen. Maar dit valt in de spotprent van Hajo helemaal weg, want de dood van Osama Bin Ladne heeft hier niets mee te maken. Wat overblijft is dan een racistisch cliché van een zwart iemand als een aap of bijna aap, wat zeker in de Verenigde Staten een lange geschiedenis kent.
Dit was door Hajo natuurlijk niet met opzet gedaan, maar hij had er gewoon niet voldoende over nagedacht, mede omdat hij de culturele context niet voldoende kent waarin deze spotprent verscheen. Ook in Nederland zouden er wel mensen zijn geweest die dit racistisch hadden gevonden, maar hier zijn we er ons veel minder van dit soort dingen bewust. In de Verenigde Staten met zijn lange geschiedenis van slavernij, onderdrukking en strijd om gelijke rechten is men veel gevoeliger voor alles wat naar vooroordelen ruikt. Was Hajo een Amerikaanse striptekenaar geweest, dan had hij deze tekening niet gemaakt — in ieder geval niet per ongeluk…